آلیاژهای آلومینیومی برحسب نوع عنصر یا عناصر اصلی آلیاژی به سریهای مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند و براساس نوع عملیاتی که برای ساخت روی آنها انجام می‌گیرد در 5 گروه مختلف با زیرشاخه‌های گوناگون قرار می‌گیرند که در این مطلب به این موارد خواهیم پرداخت.
بطور کل در این مقاله قصد داریم دسته‌بندی آلیاژهای آلومینیومی و فرایندهایی که برای ساخت آنها استفاده می‌شود را بررسی کنیم تا اطلاعات کلی از خانواده آلیاژهای آلومینیوم داشته باشید.
مشخصات فنی آلیاژهای آلومینیوم
آلیاژهای آلومینیوم کارپذیر یا نوردی (Wrought Alloy) با 4 عدد نمایش داده می‌شوند که مورد پذیرش بسیاری از کشورهای جهان است. عدد اول نشان دهنده عنصر یا عناصر آلیاژی اصلی است که در جدول زیر نشان داده شده‌اند:
| عناصر آلیاژی اصلی | سری |
| آلومینیوم خالص (حداقل 99%) | 1xxx |
| مس | 2xxx |
| منگنز | 3xxx |
| سیلیسیم | 4xxx |
| منیزیم | 5xxx |
| منیزیم، سیلیسیم و Mg2Si برای استحکام بخشی | 6xxx |
| روی | 7xxx |
| مابقی عناصر (از جمله لیتیم) | 8xxx |
| سایرین و کمتر متعارف | 9xxx |
برای نشان دادن نوع عملیاتی که برای ساخت آلومینیوم و آلیاژهای آن (حالت تمپر) بکار می‌رود به طور نمادی از یک حرف بزرگ انگلیسی استفاده می‌شود و بر این اساس در 5 گروه کلی قرار می‌گیرند:
| کد | نوع عملیات | دستورالعمل ها و کاربردها |
| F | حالت اولیه و بدون انجام فرایندی خاص | خصوصیات مکانیکی خاصی مشخص نشده است. برای محصولاتی استفاده می‌شود که نیاز به سخت شوندگی و عملیات حرارتی خاصی ندارند |
| O | آنیل شده یا بازپخت شده | برای اینکه با آنیلینگ کامل به پایین حالت استحکام دست پیدا کنند، گاهی اوقات بعد از حرف O عدد استفاده می‌کنند که نشان دهنده شرایط آنیلینگ با مؤلفه‌های خاص می‌باشد |
| H | کرنش سخت شده یا سخت شوندگی | برای محصولاتی بکار می‌رود که برای کاهش استحکام نیاز به عملیات حرارتی دارند یا برخی مواقع نیاز ندارند. همیشه بعد از حرف H یک یا دو عدد هم قرار می‌گیرد |
| W | عملیات حرارتی برای محلول سازی | W یک نوع عملیات یا حالت تمپر ناپایدار است که بخاطر ایجینگ طبیعی در دمای اتاق بعد از عملیات حرارتی برای محلول سازی است |
| T | عملیات حرارتی | برای ساخت تمپرهای پایدار که نیاز به کرنش سخت شده دارند و در برخی مواقع ندارند، همیشه بعد از حرف T یک یا دو عدد می‌آید |
فرآیند تولید آلیاژهای آلومینیوم با عملیاتهایی که روی آلیاژ آلومینیوم انجام می‌شود
| حالت تمپر یا عملیات | دستورالعملها و کاربردها |
| T0 | بعد از عملیات حرارتی محلول‌سازی، ایجینگ و سرد کار شده به صورت طبیعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از نورد سرد باید استحکام بیشتری پیدا کنند. |
| T1 | سرد شده بعد از فرایند شکل‌دهی تحت دمای بالا و ایجینگ شده به صورت طبیعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از فرایند شکل‌دهی، تحت فرایند سرد کاری قرار نمی‌گیرند (امکان صاف شدن و مسطح شدن آنها وجود دارد اما روی خصوصیات مکانیکی آنها اثر نمی‌گذارد) |
| T2 | سرد شده بعد از فرایند شکل دهی تحت دمای بالا، و تحت فرایندهای سرد کار شده و ایجینگ شده به صورت طبیعی. مناسب برای محصولاتی که باید بعد از اینکه تحت دمای بالا یا نورد سرد قرار گرفتند خنک شود یا برای افزایش استحکام باید هموار و مسطح شوند |
| T3 | تحت عملیات حرارتی محلول‌سازی، سرد کار و ایجینگ شده به صورت طبیعی. مناسب برای محصولاتی است که تحت فرایند حرارتی برای محلول سازی، نورد سرد قرار می‌گیرند یا باید برای افزایش استحکام، هموار و مسطح شوند |
| T4 | تحت عملیات حرارتی برای محلول سازی و ایجینگ شده به صورت طبیعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از حرارت دیدن برای محلول سازی، فرایند سرد کاری روی آنها انجام نمی‌شود (شاید تحت فرایندی برای هموار و مسطح سازی قرار بگیرند ولی خصوصیات مکانیکی آنها دست نخورده باقی می‌ماند) |
| T5 | سرد شده بعد از فرایند شکل‌دهی با دمای بالا و ایجینگ شده به صورت مصنوعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از فرایند شکل دهی، سردکاری روی آنها صورت نمی‌گیرد ولی به صورت مصنوعی، ایجینگ انجام می‌شود (شاید تحت فرایندی برای هموار و مسطح سازی قرار بگیرند ولی خصوصیات مکانیکی آنها دست نخورده باقی می‌ماند) |
| T6 | تحت عملیات حرارتی برای محلول‌سازی و ایجینگ شده به صورت مصنوعی. برای محصولاتی که بعد از حرارت دیدن برای محلول سازی، فرایند سرد کاری روی آنها انجام نمی شود (شاید تحت فرایندی برای هموار و مسطح سازی قرار بگیرند ولی خصوصیات مکانیکی آنها دست نخورده باقی می ماند) |
| T7 | تحت عملیات حرارتی محلول‌سازی و بیش از حد ایجینگ شده به صورت مصنوعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از عملیات حرارتی محلول سازی باید یکسری ویژگیهای مهم به دست بیاورند، مثل استحکام بالا در منحنی پیرسازی روی نقطه قله منحنی در حالت ایجینگ شده به صورت مصنوعی. |
| T8 | تحت عملیات حرارتی محلول‌سازی، سردکار و ایجینگ شده به صورت مصنوعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از سردکار شدن، تحت هموارسازی یا مسطح شدن قرار می‌گیرند تا استحکام بیشتری پیدا کنند |
| T9 | تحت عملیات حرارتی محلول سازی، ایجینگ شده به صورت مصنوعی و سردکار شده. مناسب برای محصولاتی که بعد از سردکار شدن باید استحکام بیشتری پیدا کنند |
| T10 | خنک شده بعد از فرایند شکل دهی تحت دمای بالا، سردکار شده و ایجینگ شده به صورت مصنوعی. مناسب برای محصولاتی که بعد از سردکار شدن، تحت هموارسازی و مسطح شدن قرار می گیرند تا استحکام بیشتری پیدا کنند |
امتیاز ما
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: 2 میانگین: 5]
